Jak przygotować się do reformy?

Drogie Koleżanki, Drodzy Koledzy!
Reforma zbliża się do nas szybkimi krokami i na pewno wielu z nas myśli o tym, jak się do niej najlepiej przygotować. Nie zawsze wiemy, gdzie się zwrócić, jakie szkolenia są nam naprawdę potrzebne i która instytucja przeprowadzi je najlepiej. Zapewne niełatwo będzie dokonać wyboru spośród wielu różnorodnych propozycji szkoleń jednocześnie, szczególnie gdy musimy zadbać, by miejsce szkolenia nie było zbyt odległe od miejsca zamieszkania.

Należy się też spodziewać, że szkolenia będą różnej jakości o bardzo różnym stopniu powiązania z wiedzą i umiejętnościami potrzebnymi do wdrażania reformy. Może więc przyda się Wam parę dobrych rad, ożytecznych przy podejmowaniu ostatecznej decyzji.

Jeżeli wybierasz kurs, studium czy inną formę szkolenia, które przecież pochłoną dużo Twojego czasu, a także pieniędzy (o tym będzie dalej), to zwróć uwagę na następujące elementy:

• Związek z założeniami reformy - nie tylko deklarowany w celach projektu, ale również znajdujący potwierdzenie w programie szkolenia. Ten ostatni powinien być dokładnie opisany, aby można było ocenić, czy właśnie tego nam potrzeba.
• Czy metodyka nauczania przedmiotu lub grupy przedmiotów, które Cię interesują, zajmuje dostatecznie dużo czasu w programie szkolenia! To niezwykle ważny element Twojego wyboru! Pamiętaj, jesteś specjalistą w dziedzinie swojego przedmiotu -- nie ma powodu, żebyś powtarzał/a to, co było przedmiotem Twoich studiów. Najważniejsze zmiany w reformującej się szkole dotyczą metod nauczania, odejścia od metod podających na rzecz aktywizujących. Tego się nie nauczysz na wykładzie najbardziej utytułowanego profesora! Jeżeli w oferowanym szkoleniu wykłady stanowią niewielką część zajęć, to może oznaczać, że resztę stanowią warsztaty, które pomogą ci zdobyć potrzebne umiejętności. Ale może to być także elementarna pracownia fizyczna lub chemiczna z ćwiczeniami, które na co dzień robisz w klasie. Staraj się dokładnie dowiedzieć, co Ci oferują.
• Sprawdź, czy w programie szkoleń są zawarte takie elementy, jak kompetencje kluczowe: co oznaczają, jak je łączyć z nauczaniem Twojego przedmiotu (patrz: program KREATOR -- nauczanie kometencji kluczowych). Czy są zajęcia dotyczące konstruowania (lub wyboru gotowych) programów w oparciu o podstawy programowe -- to nowa umiejętność, której pewnie jeszcze nie posiadasz, a będzie dla Ciebie bardzo istotna, tym bardziej że te programy będziesz konstruował wraz z innymi nauczycielami, tworząc razem program szkoły. Czy są elementy nowoczesnego oceniania, którego celem jest wspieranie ucznia w jego rozwoju. Czy jest mowa o wewnątrzszkolnym doskonaleniu nauczycieli (WDN), które wkrótce stanie się podstawową formą Twojego rozwoju zawodowego.
• Wszystkie wspomniane wyżej elementy wymagają dobrze przygotowanej kadry. Musi być to kadra przeszkolona do prowadzenia zajęć w tych dziedzinach, o których była mowa wyżej. Mogą to być na przykład edukatorzy przeszkoleni w programach NOWA SZKOŁA, KREATOR, NOWA MATURA (SMART), SIERRA, TERM, TEMPUS, TEACHER TRAINERS. Ważne jest to, żeby znaleźli się oni wśród kadry Twojego szkolenia.
• Z bardziej konkretnych przykładów: bardzo pilne staje się przygotowanie nauczycieli do nauczania blokowego w klasach IV-VI. W bloku przyrodniczym, na przykład, oznacza to rozwijanie w dzieciach zainteresowania przyrodą, budzenie w nich wrażliwości ekologicznej oraz zrozumienia współzależności człowieka i środowiska, kształtowanie umiejętności obserwacji procesów przyrodniczych i wyciągania wniosków z tych obserwacji. Bardzo ważnym elementem takiego szkolenia będzie metodyka nauczania przyrody (właśnie przyrody, a nie osobno biologii, fizyki, geografii i chemii).

Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na organizację kursów doskonalących, studiów podyplomowych lub szkoleń związanych z przygotowaniem nas do pracy w reformującej się szkole.

Oferta została skierowana do:

• wyższych uczelni
• zakładów kształcenia nauczycieli
• placówek doskonalenia nauczycieli
• organizacji pozarządowych.

Preferuje się programy związane z następującymi obszarami:

1. Nauczanie zintegrowane w klasach I-III. Tworzenie materiałów do nauczania zintegrowanego, diagnozowanie potrzeb w zakresie kształcenia i wychowania.
2. Nauczanie blokowe w klasach IV-VI. Tworzenie materiałów do nauczania blokowego, diagnozowanie potrzeb w zakresie kształcenia i wychowania.
3. Ścieżki międzyprzedmiotowe -- korelacja w obrębie kilku przedmiotów i edukacji, budowanie programu nauczania z uwzględnieniem ścieżek międzyprzedmiotowych.
4. Indywidualizacja nauczania na poszczególnych etapach kształcenia.
5. Rozwijanie praktycznych umiejętności wychowawczych.
6. Wspierająca rola oceny szkolnej. Budowanie szkolnego systemu oceniania z uwzględnieniem różnego typu szkół i różnych etapów nauczania.
7. Kompetencje kluczowe i metody aktywizujące w nauczaniu przedmiotowym i blokowym.
8. Przygotowanie do zarządzania placówką oświatową w nowej strukturze systemu edukacji. Wewnętrzne wspieranie jakości pracy w szkołach.
9. Planowanie polityki edukacyjnej na poziomie gminy, powiatu, województwa. Diagnoza potrzeb edukacyjnych środowiska lokalnego.

Część projektów już spłynęła do MEN, w najbliższym czasie pojawią się dalsze. Kursy, które uzyskają aprobatę MEN, muszą spełniać wymienione wyżej warunki. Opracowano także procedury kwalifikacyjne projektów, regulaminy prac komisji konkursowych i wszystkie dokumenty.

Szkolenia zaakceptowane przez MEN mają jeszcze jedną zaletę. Ministerstwo ustaliło, że opłata, którą wnosi nauczyciel, wynosi 100 zł za semestr. To jest również ich znak rozpoznawczy! Dlaczego tylko 100 zł? Ponieważ MEN chce wziąć na siebie koszty szkolenia. A więc czemu nie za darmo? No, przecież wiadomo, że jak się nic nie płaci, to się niezbyt pilnie uczęszcza...

A może Ty lub organizacja, do której należysz (np. stowarzyszenie nauczycielskie), ma pomysł i możliwości zorganizowania szkolenia przygotowującego nauczycieli do reformy? Pośpiesz się, masz czas do końca września. Projekty szkoleń wraz z formularzem zgłoszenia należy złożyć w Departamencie Doskonalenia Nauczycieli MEN, al. Szucha 25, 00-918 Warszawa, tel/ fax (22) 628-51-77. Tam także otrzymasz wszelkie dodatkowe informacje i formularze.

Powodzenia !!!

J. Zawadowska