Program KREATOR

Spis treści:

• Informacje ogólne
• Historia Programu
• Cele i zadania
• Kompetencje kluczowe - opis
• KREATOR w klasie i w szkole
• Nauczanie umiejętności kluczowych
• Ocenianie umiejętności kluczowych
• Materiały edukacyjne wydane przez Program KREATOR
• Kontakty i adresy do KREATORa

Informacje ogólne

Program KREATOR, realizowany na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, jest elementem systemu wdrażania reformy programowej oświaty.

Jego celem jest opracowanie sposobów włączenia kompetencji kluczowych, o których mowa w "Podstawach programowych...", do nauczania szkolnych przedmiotów ogólnokształcących. Kompetencje kluczowe programu KREATOR, to jednocześnie sposób przygotowania uczniów do sprostania wymaganiom, jakie postawi przed nimi ich przyszły pracodawca.

Zadaniem uczestników programu KREATOR jest także rozpowszechnienie opracowanych metod pracy poprzez kursy dla nauczycieli i edukatorów (czyli tych, którzy szkolą nauczycieli).

Realizacją programu zajmuje się wybrana grupa nauczycieli w trzech ośrodkach regionalnych: Krakowie, Zgierzu i Warszawie. Ośrodki te, działając z uwzględnieniem potrzeb lokalnej oświaty, tworzą jednocześnie spójną strukturę krajową zarządzaną przez biuro w Centralnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie.

Uczestnicy programu korzystają ze szkoleń oraz wsparcia merytorycznego i metodycznego udzielanego przez konsultantów z Uniwersytetu Warszawskiego i Unii Europejskiej. Środki finansowe przedsięwzięcia pochodzą z MEN i funduszu programu SMART(PHARE).

Program KREATOR podlega Departamentowi Doskonalenia Nauczycieli MEN oraz współpracuje z Departamentem Strategii i Reformy Edukacyjnej, który zajmuje się opracowaniem i wdrożeniem "Podstaw Programowych..."

Historia Programu

Pierwsza faza programu KREATOR rozpoczęła się we wrześniu 1995 r. Jedenastu nauczycieli języka polskiego i matematyki z Krakowa, Zgierza oraz Łodzi, korzystając z wsparcia programu IMPROVE (PHARE), opracowało i wypróbowało na swoich lekcjach metody integrowania kompetencji kluczowych z kształceniem przedmiotowym w szkole. Rezultatem ich pracy były "Materiały edukacyjne KREATORA - zeszyt 1", "Strategia programu KREATOR" oraz kursy dla nauczycieli w drugim semestrze roku szkolnego 1996/97.

We wrześniu 1996 r. dołączyli nauczyciele historii, nauczania początkowego oraz przedmiotów przyrodniczych. Powołano także trzeci ośrodek programu w Warszawie. Po rocznym szkoleniu rozszerzonego do 42 osób zespołu, powstały kolejne zeszyty "Materiałów edukacyjnych KREATORa" oraz przygotowano kursy dla nauczycieli prowadzone w trzech ośrodkach wojewódzkich. Uczestnicy programu brali ponadto udział w pracach powołanego przez MEN zespołu, który opracował Podstawy Programowe i standardy osiągnięć szkolnych, w przygotowaniu projektu CODN "Nowa szkoła" oraz innych inicjatywach oświatowych.

W roku szkolnym 1997/98 przygotowano kursy dla edukatorów, czyli dla tych, którzy w przyszłości będą prowadzić szkolenia nauczycieli ze szkół. W ośrodku regionalnym w Zgierzu kurs taki trwa już od początku marca 1998 r., a w Krakowie zostanie przeprowadzony w lipcu br. Zgodnie z decyzją ministra Wojciecha Książka, kandydatów na te kursy zgłaszali kuratorzy ośmiu województw będących siedzibą regionalnych komisji programu Nowa Matura. Absolwenci tych szkoleń poprowadzą następnie, korzystając ze wsparcia KREATORA, kursy dla nauczycieli w swoich województwach.

Cele i zadania

Celem ogólnym programu KREATOR jest wdrożenie pięciu kompetencji kluczowych do programów nauczania przedmiotów ogólnokształcących i praktyki szkolnej.

Poniżej przedstawiono cele szczegółowe KREATORa w dwóch ujęciach: tematyka prac prowadzonych przez uczestników programu i zdania, jakie mają oni do wykonania (czyli sposoby realizacji zamierzeń).

Tematyka:

• opracowanie metod nauczania prowadzących do osiągnięcia przez uczniów kompetencji kluczowych na lekcjach przedmiotów szkolnych
• ocenianie kompetencji kluczowych dokonywane opisowo zarówno w skali jednego przedmiotu, jak i całej szkoły
• planowanie rozwoju kompetencji kluczowych uczniów w ramach powstających w szkołach nowych programów nauczania
• zorganizowanie krajowej sieci ośrodków regionalnych, której zadaniem jest szkolenie nauczycieli i wspieranie szkół w pracy nad zagadnieniami związanymi z kompetencjami kluczowymi.

W planach programu KREATOR zawarto następujące zadania:

• konstruowanie materiałów dydaktycznych dla nauczycieli
• przeprowadzenie pilotażowych kursów dla nauczycieli i dla edukatorów (czyli dla tych, którzy będą szkolić nauczycieli) oraz opracowanie zweryfikowanej w trakcie pilotażu dokumentacji programowej obydwu kursów, do wykorzystania w przyszłości
• uniwersyteckie badania naukowe w wybranych szkołach programu KREATOR polegające na śledzeniu procesu nabywania przez uczniów kompetencji kluczowych oraz zmian zachodzących w wyniku wprowadzania innowacji do placówki
• powołanie pięciu nowych regionalnych ośrodków KREATORA, które na wzór dzisiejszych ośrodków w Krakowie, Zgierzu i Warszawie, będą centrami szkolenia i rozwoju nowych metod dydaktycznych.

Program KREATOR ma charakter pilotażowy. Wynikiem prac będą materiały metodyczne dla nauczycieli dotyczące kształtowania kompetencji kluczowych w ramach szkolnych przedmiotów nauczania, dokumentacja programowa kursów doskonalenia zawodowego nauczycieli na dwóch poziomach zaawansowania i publikacje naukowe. Najważniejsze jest jednak to, że powstaną ośrodki metodyczne KREATORa, w których przeszkolona i kompetentna kadra będzie dalej rozwijać idee kształtowania kompetencji kluczowych oraz współuczestniczyć w reformie programowej oświaty na szczeblu krajowym i lokalnym.

Kompetencje kluczowe - opis

1. Planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się

Kiedy człowiek uczy się, konieczne są decyzje, na przykład takie: czego i w jakiej kolejności nauczyć się, jak wychwycić błędy i luki, co uznać za najważniejsze i jak te fragmenty wyróżnić z całości materiału. Większość tego rodzaju decyzji w szkole tradycyjnej podejmuje nauczyciel, przekazuje je uczniowi i w ten sposób prowadzi go za rękę - uczeń uczy się pod dyktando. Trafne podejmowanie takich decyzji to umiejętność, którą uczeń powinien opanować, by w efekcie przejąć od nauczyciela możliwie największą część odpowiedzialności za własną naukę. Ważne jest to, by uczeń władał umiejętnością planowania, organizowania, kontrolowania przebiegu i rezultatów pracy oraz opanował umiejętność uczenia się. Uczymy więc świadomego i odpowiedzialnego uczenia się.

2. Skuteczne komunikowanie się w różnych sytuacjach

Nieustannie rośnie różnorodność kontaktów między ludźmi. Komunikujemy nasze oczekiwania oraz przyjmujemy informacje zwrotne. Praca, sprawy publiczne i prywatne toczą się lepiej, jeśli umiemy porozumieć się co do zamiarów, potrzeb, możliwości, jeśli umiemy podzielić się wiedzą z innymi. Człowiek coraz częściej musi korzystać z umiejętności skutecznego formułowania i rozumienia komunikatu wyrażanego w różnych formach.

3. Efektywne współdziałanie w zespole

Współczesny człowiek wykonuje coraz więcej zadań wspólnie z innymi. Skład zespołów zmienia się, ale współpracować trzeba umieć z każdym. Zmieniają się role, bo raz organizuje się pracę zespołu, a kiedy indziej jest się po prostu jego członkiem, któremu kto inny wyznacza zakres pracy i jej kierunek: trzeba umieć być przełożonym, partnerem i podwładnym. Praca w małych grupach na lekcji dla wspólnego celu przygotowuje do zadań społecznych i pracowniczych. Uczymy organizowania wspólnego wykonywania zadań i współpracy z innymi.

4. Rozwiązywanie problemów w twórczy sposób

Coraz częściej zaskakują nas sytuacje nietypowe, kiedy trzeba zdecydować się na nietypowe postępowanie. Współczesny rynek pracy potrzebuje szczególnie ludzi myślących i pracujących twórczo. Ważne jest, aby materiał nauczania maksymalnie wykorzystać do kształcenia aktywnej postawy ucznia w obliczu trudnych dla niego problemów.

5. Efektywne posługiwanie się technologią informacyjną

Komputer staje się narzędziem codziennym. Trudno dziś zdobywać informacje i rozwiązywać wiele problemów bez dostępu do nowych technologii informacyjnych. Umiejętność korzystania z tego narzędzia staje się koniecznością. Łatwy w niedalekiej przyszłości dostęp do komputera postawi nauczyciela i ucznia w nowej sytuacji dydaktycznej. Sprawne posługiwanie się komputerem obejmuje umiejętność celowego gromadzenia, przetwarzania i wykorzystywania środków informatycznych. Umiejętność tę powinno się rozwijać integralnie z kształceniem przedmiotowym.

Zakładamy, że kształtowania kompetencji kluczowych nie realizujemy jako odrębnej dziedziny aktywności, ale włączamy je w obręb konkretnych przedmiotów.

Dla zdefiniowania pojęć przyjmujemy, że umiejętności dotyczą sfery działania człowieka, a kompetencja to zespół zintegrowanych umiejętności w danej dziedzinie. Zadaniem szkoły jest więc kształtowanie umiejętności kluczowych, tak by uczeń miał możliwość osiągnięcia kompetencji.

KREATOR w klasie i w szkole

Kształtowanie w uczniach kompetencji kluczowych odbywa się przede wszystkim w klasie szkolnej, na zwykłej lekcji każdego z przedmiotów. Jest ono jednak możliwe jedynie pod warunkiem zmiany dotychczasowej roli nauczyciela podczas zajęć. Tak zwane aktywne metody nauczania nie przynoszą wielkiej korzyści, jeśli uczeń jest "prowadzony za rękę", jeśli nie ma wystarczająco dużo czasu, by samemu dojść do pożądanych rezultatów, by zrobić coś po swojemu i by wreszcie popełnić swoje własne błędy w dochodzeniu do celu. Praca w grupie jest tylko innym ustawieniem stolików w sali, jeśli uczniowie nie próbują podczas rozwiązywania zadania pełnić jednocześnie przydzielonych im ról w zespole, jeśli nie pracują całkowicie samodzielnie i jeśli pod koniec lekcji nauczyciel będzie interesował się wyłącznie merytoryczną treścią rozwiązania problemu, nie zwracając uwagi na sposób pracy grupy.

Jesteśmy przekonani o tym, że rola nauczyciela w nowej szkole będzie polegać przede wszystkim na niezwykle umiejętnym zadaniu uczniom problemu do rozwiązania, a potem skłonieniu ich do wyciągnięcia wniosków dotyczących ich własnej pracy. Cała reszta należeć musi do uczniów, jeśli mają się oni rzeczywiście czegoś nauczyć, a nie zapamiętać wskazówki. Wiemy, że jest to rola dużo trudniejsza niż ta, którą nauczyciel pełni obecnie. A jednak podejmujemy to wyzwanie i naszych czytelników pragniemy skłonić do tego samego.

* * *

Jeżeli chcecie w Waszej szkole podjąć zadanie włączenia umiejętności kluczowych do nauczania, radzimy pamiętać o kilku sprawach, które nam wydały się ważne podczas pracy. Nie jest to przepis na sukces. Raczej warunki, bez których, naszym zdaniem, o sukces może być trudno.

• Zastanówcie się wspólnie, po co Waszym uczniom kompetencje kluczowe. Skonstruujcie własne zadania szkoły, nie wzorując się na obowiązujących przepisach, tylko myśląc o tym, co naprawdę będzie absolwentom potrzebne po skończeniu szkoły i co Wy chcecie i możecie im dać. Rozmawiajcie uczciwie sami ze sobą, z jednej strony analizując wymagania pracodawców na podstawie ogłoszeń prasowych o pracy, z drugiej nie zapominając o czekających uczniów egzaminach końcowych. Robienie czegokolwiek wbrew sobie jest w większości wypadków stratą czasu i nikomu nie służy.
• Pamiętajcie, że aby wymagać od uczniów posługiwania się umiejętnościami kluczowymi, trzeba je najpierw samemu stosować. Wielokrotnie łapaliśmy się na tym, że łamaliśmy zasady dyskusji lub efektywnej pracy w grupie. Mamy świadomość tego, że nauczycielom trudniej jest komunikować się z uczniami niż uczniom między sobą: odruchy zawodowe bardzo często przeszkadzają nam na przykład właściwie słuchać dziecka, które w zasadzie najczęściej tylko pouczamy, jak ma postępować. Doszliśmy do wniosku, że umiejętności kluczowe musimy stale ćwiczyć, by poziom posługiwania się nimi co najmniej nie obniżał się.
• Najważniejszy jest styl pracy nauczyciela, jego rola podczas lekcji. Kompetencje kluczowe uczniowie mogą posiąść, wyłącznie wykonując zadania całkowicie samodzielnie. Musimy im pozwolić na popełnianie ich własnych błędów i wykazać cierpliwość wbrew presji tempa realizacji programu. Powinniśmy się przyzwyczaić do tego, że jesteśmy całkowicie zbędni wtedy, gdy uczniowie pracują samodzielnie. Tak zwane "wskazówki" są wyłącznie oszukiwaniem naszego sumienia, a im w istocie uniemożliwiają prawdziwe uczenie się. Nowa rola nauczyciela jest znacznie trudniejsza od dotychczasowej: odpowiadamy za prawidłowe postawienie zadania i nakłonienie uczniów do refleksji po jego wykonaniu. Korzystając z naszego doświadczenia dydaktycznego i znajomości stylów pracy własnych uczniów, musimy wszystko przewidzieć i dobrać zadanie tak, by w trakcie jego wykonywania nasi podopieczni nauczyli się tego, czego chcemy. Reszta należy wyłącznie do nich. Refleksja powinna im uświadomić, czego chcą szukać w następnej kolejności. Taka zmiana własnej roli może być dla nas koszmarem, ale bez niej - zmieniamy tylko tabliczki z pięknymi hasłami, a istota pozostaje stara.
• Nie musimy rezygnować z wiedzy i umiejętności przedmiotowych, jeśli chcemy kształtować kompetencje kluczowe. Wystarczy bezustannie zwracać na nie uczniom uwagę podczas realizacji treści merytorycznych. Każde zadanie grupowe powinno się zaczynać od uświadomienia sobie swojej roli w zespole, każda wymiana poglądów niech przebiega zgodnie z regułami skutecznej komunikacji. Jeśli nauczyciel po wykonaniu zadania zawsze pyta nie tylko o wynik, ale także o sposób pracy, uczniowie przyzwyczajają się do myślenia o procesie własnego uczenia się. Taka refleksja jest także - zarówno dla ucznia, jak i nauczyciela - źródłem planowania rozwoju umiejętności kluczowych. Pamiętajmy, że rozwój ten będzie trwał łącznie kilkanaście lat, powinien więc być zaplanowany.
• Ocenianie poziomu posługiwania się przez uczniów umiejętnościami kluczowymi jest procesem najważniejszym i jednocześnie najtrudniejszym. Służy informowaniu ucznia, rodziców i innych nauczycieli danej klasy, co uczeń już umie, a nad czym musi jeszcze pracować i w jaki sposób. Ocenianie jest także głównym źródłem informacji i motywacji w planowaniu rozwoju umiejętności kluczowych uczniów. Nie istnieją jednak żadne idealne metody oceniania umiejętności kluczowych (problemowi temu poświęcona będzie oddzielna broszura programu KREATOR). Grono pedagogiczne każdej szkoły musi uzgodnić swoje własne sposoby postępowania, poczynając od ustalenia wspólnego pojmowania tego, co się pod każdą z umiejętności kryje, a kończąc na rozstrzygnięciu sprzeczności pomiędzy szczegółowością procedury obfitującej w cenne informacje a realnymi możliwościami stosowania jej i analizowania zebranych danych. Sama już jednak taka debata ma na tyle dużą wartość, że tylko dla niej warto podjąć trud pracy nad umiejętnościami kluczowymi w szkole.

Jak wiadomo, nie istnieje jedyna prawda, jedynie prawidłowy sposób życia, nawet w odniesieniu do problemu umiejętności kluczowych w szkole. Wartością naprawdę istotną są więc Wasze przemyślenia oraz działania i refleksja po nich. Głównym celem powstania materiału jest skłonienie Czytelnika do zastanowienia się nad kompetencjami kluczowymi własnych uczniów i do pracy. Wspólnej pracy całego grona, do której nie trzeba dodatkowych pieniędzy, pomocy dydaktycznych, mniej licznych klas. Trzeba wyłącznie woli i świadomości.

Nauczanie umiejętności kluczowych

Podstawowym pojęciem przy nauczaniu umiejętności kluczowych jest integracja. Programy nauczania muszą być pisane w taki sposób, by treści przedmiotowe były nierozerwalnie splecione z umiejętnościami kluczowymi i nauczane jednocześnie. Uczniowie świadomie powinni koncentrować się jednocześnie zarówno na treści, jak i na procesie pracy. Istnieje także potrzeba nauczenia ich sposobów pokazywania, opisywania, dokumentowania tego, co zrobili. Mogą na przykład badać skład powietrza w taki sposób, aby swoje odkrycia odpowiednio przedstawić klasie pod koniec zajęć.

Każdy przedmiot zawiera trzon wiedzy i sposoby jej tworzenia oraz wykorzystania. Program KREATOR przenosi uwagę planujących programy z wiedzy na działania związane z przedmiotem. W nauce języka ojczystego kluczowym obszarem zainteresowania staje się raczej pisanie, czytanie i mówienie niż to, jaki tekst wykorzystuje się do ćwiczenia. W matematyce centralnymi sprawami stają się uogólnianie, abstrahowanie, symbolizowanie czy stawianie hipotez. W historii analiza źródeł faktograficznych i rozpoznawanie mitów historycznych nabiera znaczenia równego ze znajomością wszystkich królów polskich. Poprzez te procesy nastąpi najlepsze zespolenie kluczowych kompetencji z przedmiotami. To podejście nie neguje znaczenia wiedzy przedmiotowej. Wprowadza ono po prostu równowagę pomiędzy przyswajaniem a wykorzystywaniem wiedzy.

Tradycyjny styl nauczania opiera się na modelu "dobrego pasterza i kochających rodziców". Nauczyciel stara się przedstawić jasno postawione problemy, dobrze objaśnione przykłady i zapewnić wystarczającą ilość praktyki. To jednak nie daje uczniom szansy na rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów. W inspirowanych przez KREATORa lekcjach nauczyciel może wprowadzić zawierającą problem sytuację i pozostawić ucznia samego, aby mocował się z nią, aby popełniał błędy i aby na koniec zrozumiał, że popełnianie błędów jest nieuniknione, że "bycie w kropce" nie jest dyshonorem. Kiedy uczeń spróbuje swych sił, nauczyciel może zasugerować własne rozwiązanie. Takie podejście jest konieczne zarówno do ośmiolatka, jak i do maturzysty. "Kreatorski" nauczyciel precyzyjnie odróżnia wiedzę i procedury, które uczeń może poznać wyłącznie z pomocą nauczyciela od tych, których może się on nauczyć samodzielnie.

Nauczyciele będą musieli teraz zastanowić się, czy ich style nauczania pozwalają zarówno posiąść wiedzę, umiejętności i zrozumienie przedmiotu, jak i praktycznie zastosować kompetencje kluczowe. Uczniowie powinni zdawać sobie sprawę z tego, że przejmą odpowiedzialność za własną naukę poprzez skuteczne stosowanie wszystkich kompetencji kluczowych do zdobywania wiedzy przedmiotowej, umiejętności i rozumienia. Za to więc, co dzieje się w klasie, odpowiedzialny stanie się i nauczyciel, i uczeń - rozwijając się razem w procesie uczenia.

Poziomy wiedzy, umiejętności i rozumienia we wszystkich przedmiotach, wyrażone w terminach: trudność, złożoność i dociekliwość, oczywiście wzrastają w miarę rozwoju umiejętności nauki. Równoległy rozwój kompetencji kluczowych polega na ich wykorzystaniu w coraz skuteczniejszy, wydajny, wyrafinowany i rozumny sposób. Jasne jest, że rozwój każdego rodzaju oddziałuje wzajemnie z drugim rodzajem rozwoju, wspólnie się wspierając.

Ocenianie umiejętności kluczowych

Do oceny umiejętności kluczowych potrzebne jest opisanie wyróżniających je cech. Należy określić, jakiego rodzaju zachowań i wyników oczekujemy od ucznia, aby móc zaobserwować jego zdolność do stosowania kluczowych kompetencji. Następnie trzeba zdefiniować różne poziomy doskonałości tych kompetencji i określić wskaźniki, które dowodziłyby osiągnięcia określonego poziomu. Naturalnie, nie oczekujemy od uczniów przez cały czas pracy na najwyższym poziomie. Złożoność treści ma bezpośredni wpływ na poziom stosowania kompetencji kluczowych.

Przykład Uczeń może z łatwością opowiedzieć, jak obliczać pole i obwód prostokąta, ale mieć kłopot przy tłumaczeniu, że prostokąty o tym samym polu nie muszą mieć tych samych obwodów. Trudności pojęciowe bezpośrednio wpływają na poziom komunikacji. Możemy być pewni, że wraz z rozwojem umiejętności komunikacyjnych zwiększa się szansa pokonywania trudności pojęciowych. Możemy także być pewni tego, że wraz ze wzrostem wiedzy przedmiotowej zwiększają się szanse na coraz większy rozwój umiejętności komunikacyjnych w celu przekazywania wiedzy.

Uczniowie powinni być świadomi dwoistości procesu podejmowanej nauki oraz tego, że ocena ich pracy będzie dotyczyła zarówno jakości wiedzy, umiejętności i zrozumienia, które osiągnęli, jak i zdolności efektywnego komunikowania tych osiągnięć.

Kompetencji kluczowych nabywa się w czasie lekcji, na których powstaje potrzeba użycia ich różnych właściwości.

Uczniowie powinni być tego świadomi i pracować nad sposobami pokazania, opisania, dokumentowania, jak były one wykorzystywane.

Przykład W sprawozdaniu uczeń napisał: "Spojrzałem na to, co zrobiłem i zdałem sobie sprawę, że do niczego mnie to nie doprowadziło. Wobec tego nie mam zamiaru więcej tracić czasu i powracam do mojego pierwszego pomysłu, aby zobaczyć, czy ma on sens i czy, być może, wymaga tylko drobnych poprawek". Wskazuje to na uświadomioną potrzebę ewaluacji pracy podczas jej trwania i ewentualnej "zmiany kursu". Uczeń jednak sam z siebie czegoś takiego nie napisze, dopóki nie będzie zdawał sobie sprawy ze znaczenia tego dla oceny.

Ocenianie na podstawie "co" ma długą tradycję. Wiedza "co" jest zazwyczaj oceniana podczas egzaminów lub testów w wyznaczonym czasie, kiedy zabronione jest korzystanie z książek i wcześniej zrobionych notatek. Podobną techniką posługujemy się podczas lekcji, gdy uczeń otrzymuje punkty za przytoczone fakty lub ich interpretację. Nauczycielska "nadwiedza" sprawia, że stałe ocenianie lekcyjne jest rzeczą stosunkowo łatwą.

Zarówno KREATOR, jak i Podstawy Programowe skupiają się na pytaniu "jak?". Niełatwo jest jednak stworzyć odpowiadający mu system oceniania. W miejsce oceny jakości "produktu" nauczyciel musi osądzić proces, fragment działania. Dużo trudniej skonstruować szczegółowy, punktowy schemat oceniania. Program KREATOR oferuje wyróżniki służące opisowi poziomów posługiwania się kompetencjami, lecz jest to dopiero początek procesu oceniania. Nauczyciele danego przedmiotu muszą wybrać przykładowe prace uczniów na różnych poziomach, aby potem razem zadecydować, które z nich najbardziej odpowiadają danemu poziomowi. W taki sposób, podczas wielu spotkań rodzi się nowa kultura oceniania. Nie sposób tego uniknąć. Nie ma cudownej, gotowej do przyswojenia techniki oceny.

Przykład Przy ocenianiu nastawionym na proces trzeba odpowiedzieć na parę pytań. Przykładowo: Na którym poziomie operuje teraz Jacek daną umiejętnością? Jak mogę stwierdzić, że umiejętności organizacji własnej pracy i prawidłowej ewaluacji jej wyników poprawiły się u niego przez ostatnie sześć miesięcy? Co ma zrobić Jacek na historii, aby przedstawić umiejętność organizowania i ewaluacji własnej pracy, a jednocześnie wykazać się kompetencją w dziedzinie znajomości samej historii i umiejętności analizy historycznej? Jakie zadanie muszę mu dać, aby jego praca dostarczyła mi odpowiednich dowodów? Co mam poradzić Jackowi, aby osiągnął wyższy poziom?

Na całym świecie są to sprawy, z którymi zmagają się nauczyciele, szkoły, a także ministerstwa. Ostatecznie jednak tylko grupy razem pracujących nauczycieli mogą rozwiązać te problemy. Już samo to nakłada wielką odpowiedzialność na wewnętrzną organizację szkoły.

Materiały edukacyjne wydane przez program KREATOR

Kontakty i adresy do KREATORa

Krajowe Biuro Programu:
Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Al. Ujazdowskie
28, 00-478 Warszawa
tel.: (22) 621-30-31 w. 112, fax: 621-48-00,
e-mail: smart@ikp.atm.com.pl

Koordynator Krajowy Programu: Tomasz Sobiepan,
Zastępca Koordynatora Krajowego: Anna Pawlak.

Ośrodki regionalne i ich koordynatorzy:

• KRAKÓW
  Barbara Celarek
  Wojewódzki Ośrodek Metodyczny
  ul. Lubelska 23, 30-001 Kraków
  tel/fax: (0-12) 633-68-65
  e-mail: kkreator@bci.krakow.pl
  
  
• ZGIERZ
  Ewa Toś
  Szkoła Podstawowa Nr 6 im. W. Broniewskiego
  ul. 3 Maja 46a, 95-100 Zgierz
  tel/fax: (0-42) 673-19-93
  e-mail: ewatos@ckzeto.com.pl
  
  
• WARSZAWA
  Ewa Rucińska
  Szkoła Podstawowa Nr 125
  ul. Grenady 16, 01-154 Warszawa
  tel/fax: (0-22) 632-01-19
  tel/fax.: (0-22) 642-28-50
  e-mail: ewar@ai.com.pl